Kapliczki i krzyże przydrożne w Orzeszu

Post ten jest postem roboczym, w swojej kolekcji mam sporo zdjęć kapliczek, sukcesywnie będę

"wklejała" zdjęcia :)

Na "pierwszy ogień "poszły te z Orzesza, śląskiego miasteczka liczącego około 20 tysięcy mieszkańców, zamieszkujących 10 dzielnic  o ciekawie brzmiących nazwach .

Zawada, Zawiść, Zazdrość, Zgoń, Woszczyce,Mościska,Królówka ,

Jaśkowice oraz Gardawice.

W tym roku miasto świętować będzie 50-lecie nadania  praw miejskich.

Staram się doszukać uroków Orzesza, przychodzi mi to z wielką trudnością, 
bom gorolica, więc sentymentów brak, a że od zawsze fascynowały mnie  

przydrożne krzyże, kapliczki i figury świętych, więc postanowiłam wyłuskać je w okolicy.
Skąd się własnie tu wzięły, kto i po co je postawił ?

Stawiane są przecież w miejscach szczególnych i nieprzypadkowych.

Na rozwidleniach dróg,na granicach między ludzkimi siedliskami a przestrzenią pól i lasów.

Niektóre zapomniane, inne toną w kwiatach i są miejscem spotkań okolicznych mieszkańców.

Stawiane przez fundatorów dla upamiętnienia swojego nazwiska ale też i na chwałę Bożą.

Zapraszały do modlitwy, chwili westchnienia nad swoim losem.

Są również wyrazem wiary minionych epok.Żegnano przy nich zmarłych, witano podróżnych czy pątników,podczas najazdów wrogów chowano pieniądze i pamiątki, zakopywano broń.

Żaden krzyż, żadna kapliczka nie powstały przypadkiem.

Powodów wiele.
http://www.montes.pl/Montes12/montes_nr_12_05.htm
Sporo informacji o kapliczkach w ogóle  można znaleźć w necie,więc nie będę
"zagadywać" wątku,lecz postaram się ,by uchwycone  w kadr mojej "blondynki" zdjęcia
opowiadały historię napotkanych krzyży i kapliczek.
Niestety, słabo w necie z wiadomościami o krzyżach i kapliczkach powiatu mikołowskiego,
mizernie,oj mizernie.Próżno szukam wiadomości na temat "ustrzelonej" obiektywem kapliczki czy krzyża .Nawet ten najbliżej mojego domu , przy  ulicy Leśnej w Orzeszu krzyż z 1867 r., nie ma swojej udokumentowanej historii.A może ja nieudolnie szukam?Być może...

W celu powiększenia zdjęcia, wystarczy "kliknąć" na nie :)

                                                        " Ojcze w Twoje ręce 
                                                            oddaję ducha mego"

Tuż obok poczty na ulicy Rybnickiej  odnowiona Boża Męka z figurą Chrystusa  i Matki Bożej.

                                                                 (z datą 1884-1927 ).
Zastanawiałam się skąd te dwie daty na krzyżu.Co wydarzyło się w Orzeszu w 1884 r.?

1 września 1884 r.została oddana do użytku linia kolejowa nr 159,łącząca stacje
Orzesze -Wodzisław Śląski.Jej budowę prowadziła niemiecka firma"Wilhelmsbahn".
Pierwszy pociąg z Orzesza do Żor przyjechał 2 lipca 1884 r., na dwa miesiące
przed planowanym oddaniem trasy do użytku.
Lud stawiał krzyże z Bożą Męką w podzięce Bogu  na pamiątkę jubileuszu , 

za podźwignięcie się z ciężkiej niemocy, na intencję uśmierzenia cholery czy morowej zarazy 

a nawet pomoru bydła, jako klęski uważanej za karę boską.

Może orzeska Męka pańska jest właśnie postawiona na pamiątkę jubileuszy w latach 1884-27,

kiedy to Orzesze  zaczęło nabierać rumieńców? 

Na terenie Orzesza w XIX i XX  wieku istniało , kto dzisiaj uwierzy,

kilkanaście kopalń i pól górniczych.Ostatnią zlikwidowano w 1934 r.Ale to temat na inny post...

Boża -męka w mowie potocznej oznacza krzyż czyli figurą z wyobrażeniem ukrzyżowanego Chrystusa Pana.Boża Męka najczęściej budowana była z drewna, kamienia a nawet z żelaza,po wojnie również z betonu.Na Górnym Śląsku przede wszystkim budowano ją z kamienia, zdarzają się też obiekty drewniane.Prawie zawsze pozbawione koloru, stąd też konserwatorzy odnawiając krzyże , zachowują jej naturalne piękno , nie stosując kolorów.

"Na gościńcach i częściej uczęszczanych drogach baby i dziady żebrzące pod Bożą -męką siadywały ,śpiewając pieśni kantyczkowe i wzywając przechodniów do udzielenia im wspomożenia "

Ciut dalej, też przy ul. Rybnickiej, w drodze do Bełku , drewniany krzyż na prywatnej posesji.

Kolejny orzeski krzyż na Górce św.Wawrzyńca , na zboczu wzgórza kościelnego,wykonany w kamieniu, w stylu rokoka, usytuowany na wysokim czworobocznym cokole, pochodzi prawdopodobnie z połowy XIX w.

Na terenie Domu Dziecka krzyż z Matką Boską Bolesną, najprawdopodobniej z lat dwudziestych ubiegłego stulecia.

kiedy to w  1927 roku  miasto Chorzów wykupiło willę wypoczynkową dyrektorów okolicznych kopalń , zbudowaną  tu w 1915 r. i zorganizowało w budynku Zakład Dożywiania dla Dzieci 

z Królewskiej Huty czyli Chorzowa.Może w taki sposób chciano upamiętnić ten szczytny cel ?

To tylko jednak moje przypuszczenia.

ps,

Okazały się mylne, dotarłam do informacji, że krzyż pochodzi z lat 1880-1900

Tuż obok kościół św.Wawrzyńca i cmentarz komunalny ,gdzie w centralnym punkcie 

 krzyż z Chrystusem.

Na ulicy Gliwickiej 19 kolejny krzyż znajdujący się pod opieką konserwatora zabytków

Orzesze Zawiść 

Pierwsza udokumentowana wzmianka o Zawiści, wiosce rycerskiej, pochodzi z 1574 r., 

kiedy to Wawrzyniec Trach , odkupił wieś od Jerzego Orzeskiego,chociaż można również dopuścić , że wymieniona przez Jana Raciborskiego wśród wiosek przekazywanych żonie, 

księżnej Helenie, nazwa Czawsch, dotyczy Zawiści i wówczas należałoby moment 

powstania wsi cofnąć co najmniej o wiek.

Przy ulicy Mikołowskiej krzyż wotywny z 1864 r.ufundowany przez Józefa i Karolinę Warkocz

dopiero się rozkręcam :)Dziękuję za  komentarze, motywują mnie do dalszego ciągu .

Tak, myślałam , aby spytać  mieszkańców pobliskich domów, są też księgi parafialne.

Zobaczymy czy starczy mi cierpliwości, bom zmienna i niecierpliwa jest..:)

Serdecznie pozdrawiam  :)